-TZOB’un üretici-market fiyatları araştırması…
-TZOB Genel Başkanı Bayraktar: “Nisan ayında market fiyatlarına bakıldığında, 8 üründe
fiyat değişimi görülmezken, 14 üründe azalma, 17 üründe ise fiyat artışı oldu”
-“Üretici fiyatlarında ise Nisan ayında 9 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 17 üründe azalma, 9 üründe ise fiyat artışı meydana geldi”
-“Market fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 55,36 ile sivri biberde, en fazla fiyat artışı yüzde 74,57 ilekuru kayısıda görüldü”
-“Üretici fiyatlarında ise sivri biber fiyatı yüzde 79,58 düşerken, kuru kayısı fiyatı yüzde 225 arttı”
-“Fiyatların artışında üreticinin bir etkisi yoktur. Rekolte kaybı beklentisi bahane edilerek fiyatlar, spekülatif bir şekilde artırılmaktadır”
-“Kayısıda üretim şu anda turfanda şeklindedir. Az miktarda üretim vardır”
-“Fındıkta, yeni ürün Ağustos ayında çıkacak. Şu anda piyasada satılan fındık, geçen yılın fındığıdır. Çok önceden fındığı elinden çıkaran üreticide, birkaç bin tondan fazla
fındık bulunmamaktadır”
Ankara – 01.05.2014 - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Nisan ayında market fiyatlarına bakıldığında, 8 üründe fiyat değişimi görülmezken, 14 üründe azalma, 17 üründe ise fiyat artışı olduğunu, üretici fiyatlarında ise 9 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken,17 üründe azalma, 9 üründe ise fiyat artışı meydana geldiğini bildirdi.
Şemsi Bayraktar, hem üreticide hem markette Nisan ayında en fazla fiyat düşüşünün sivri biberde, en fazla fiyat artışının ise kuru kayısıda görüldüğünü bildirerek, “Market fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 55,36 ile sivri biberde, en fazla fiyat artışı yüzde 74,57 ile kuru kayısıda görüldü. Üretici fiyatlarında ise sivri biber fiyatı yüzde 79,58 düşerken, kuru kayısı fiyatı yüzde 225 arttı” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri, takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklamalara devam ettiklerini bildirdi.
-Market fiyatlarındaki değişimler-
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, Nisan ayındaki market fiyatlarına bakıldığında, 8 üründe fiyat değişimi görülmezken, 14 üründe azalma, 17 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirtti. Nisan ayında ıspanak, pırasa, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, süt, mısırözü yağı, ayçiçek yağı ve kuru incir fiyatlarında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 55,36 ile en fazla sivri biberde olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 50,87 ile patlıcan, yüzde 22,69 ile domates, yüzde 22,32 ile salatalık, yüzde 19,66 ile yeşil fasulye, yüzde 15,74 ile kabak, yüzde 12,13 ile patates, yüzde 7,85 ile portakal, yüzde 6,39 ile yeşil soğan, yüzde 6,12 ile karnabahar, yüzde 3,21 ile yumurta, yüzde 3,07 ile maydanoz, yüzde 2,04 ile kuzu eti, yüzde 0,32 ile kuru fasulye izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 74,57 oran ile kuru kayısıda görüldü. Kuru kayısıdaki fiyat artışını yüzde 14,69 ile fındık, yüzde 12,54 ile armut, yüzde 5,28 ile havuç, yüzde 5,16 ile lahana, yüzde 3,73 ile nohut, yüzde 2,86 ile marul, yüzde 2,83 ile tavuk eti, yüzde 2,58 ile kuru üzüm, yüzde 2,32 ile limon, yüzde 1,65 ile dana eti, yüzde 1,59 ile zeytinyağı, yüzde 1,30 ile toz şeker, yüzde 1,27 ile kuru soğan, yüzde 1,25 ile Antep fıstığı, yüzde 1,20 ile pirinç, yüzde 0,85 ile elma takip etti.”
-Üretici fiyatlarındaki değişimler-
. Nisan ayındaki üretici fiyatlarına bakıldığında, 9 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 17 üründe azalma, 9 üründe ise fiyat artışı olduğu bilgisini veren Bayraktar, şöyle devam etti:
“Nisan ayında, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru incir, süt ve zeytinyağı fiyatlarında değişim meydana gelmedi. Fiyat düşüşü yüzde 79,58 oran ile en fazla sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 53,92 ile patlıcan, yüzde 43,28 ile salatalık, yüzde 25,72 ile kabak, yüzde 25,32 ile yeşil fasulye, yüzde 16,82 ile yeşil soğan, yüzde 16,67 ile lahana, yüzde 16,05 ile kuru üzüm, yüzde15,88 ile karnabahar, yüzde 14,81 ile domates, yüzde 13,79 ile portakal, yüzde 9,60 ile yumurta, yüzde 8,70 ile ıspanak, yüzde 4,95 ile kuzu eti, yüzde 4,90 ile kuru soğan, yüzde 4,62 ile patates, yüzde 3,57 ile maydanoz izledi.
En fazla fiyat artışı yüzde 225 oran ile kuru kayısıda oldu. Kuru kayısıdaki fiyat artışını yüzde 81,2 ile fındık, yüzde 25 ile havuç, yüzde 25 ile limon, yüzde 21,67 ile armut, yüzde 20,48 ile pırasa, yüzde 7,41 ile marul, yüzde 6,67 ile Antep fıstığı, yüzde 2,08 ile dana eti takip etti.”
-Üretici-market fiyat farkı-
Bayraktar, Nisan ayındaki, seçilmiş ürünlerde üretici ve market fiyatları arasındaki fark incelediğinde, en fazla farkın yüzde 445,19 ile maydanozda görüldüğünü bildirdi. Şemsi Bayraktar, sivri biberde yüzde 383,08, lahanada yüzde 379,20, ıspanakta yüzde 361,90, salatalıkta yüzde 346,42, kuru soğanda yüzde 337,63, portakalda yüzde 307,17 fiyat farkı bulunduğunu vurguladı.
-Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Üreticide fiyatı en çok artan ürünlere bakıldığında ilk iki sırayı kayısı ve fındığın aldığını, Mart ayının sonlarında ülkenin büyük bölümünde yaşanan don olayının, afet boyutlarında gerçekleştiğini, bu iki ürünü büyük ölçüde etkilediğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Özellikle ülkemizde kuru kayısı üretim merkezi olan Malatya’da yüzde 90’ları aşan bir rekolte kaybı beklenmektedir. Fındıkta da özellikle yüksek kesimlerde yüzde 70’leri aşan bir rekolte kaybı olacağı hesaplanmaktadır. Rekoltede beklenen kayıp, doğal olarak eldeki az miktardaki ürünün fiyatının artmasına yol açmıştır. Fiyatların artışında üreticinin bir etkisi yoktur. Rekolte kaybı beklentisi bahane edilerek fiyatlar, spekülatif bir şekilde artırılmaktadır. Zaten, kayısıda üretim şu anda turfanda şeklindedir. Az miktarda üretim vardır. Fındıkta, yeni ürün Ağustos ayında çıkacak. Şu anda piyasada satılan fındık, geçen yılın fındığıdır. Çok önceden fındığı elinden çıkaran üreticide birkaç bin tondan fazla fındık bulunmamaktadır.
Havuçta ise hasat edilen ürün miktarındaki azalmaya bağlı olarak fiyatlar, bir miktar artış göstermiştir.
Sivri biber, patlıcan, salatalık, kabak, yeşil fasulye, domates gibi ürünlerde artan hava sıcaklıklarıyla birlikte hasat miktarındaki artışa bağlı olarak fiyatlar gerilemiştir. Kuru üzümde ise talepteki daralmaya bağlı olarak üretici fiyatlarında düşüş yaşanmıştır.
Genel olarak değerlendirdiğimizde arz ve talepteki değişime bağlı olarak fiyatlarda artış ve azalışların meydana geldiği görülmektedir.”
Seçilmiş ürünlerde market, üretici fiyatlarındaki aylık değişim ile üretici, hal, pazar, market fiyatları şöyle:
Seçilmiş ürünlerde market fiyatları ve fiyatlardaki aylık değişim oranı:
|
Market Fiyatları |
31 Mart 2014 (TL/Kg) |
30 Nisan 2014 (TL/Kg) |
31 Mart 2014 / 30 Nisan 2014 Değişim (Yüzde) |
|
Kuru Kayısı |
14,55 |
25,40 |
74,57 |
|
Fındık (İç) |
26,29 |
30,15 |
14,69 |
|
Armut |
4,76 |
5,36 |
12,54 |
|
Havuç |
2,07 |
2,18 |
5,28 |
|
Lahana |
1,14 |
1,20 |
5,16 |
|
Nohut |
5,90 |
6,12 |
3,73 |
|
Marul (Adet) |
1,94 |
2,00 |
2,86 |
|
Tavuk Eti |
6,33 |
6,51 |
2,83 |
|
Kuru Üzüm |
10,95 |
11,23 |
2,58 |
|
Limon |
3,51 |
3,60 |
2,32 |
|
Dana Eti |
28,96 |
29,44 |
1,65 |
|
Zeytinyağı |
15,35 |
15,59 |
1,59 |
|
Toz Şeker |
3,32 |
3,36 |
1,30 |
|
Kuru Soğan |
1,40 |
1,42 |
1,27 |
|
Antep Fıstığı |
42,60 |
43,13 |
1,25 |
|
Pirinç |
7,05 |
7,13 |
1,20 |
|
Elma |
3,86 |
3,89 |
0,85 |
|
Ispanak |
1,94 |
1,94 |
0,00 |
|
Pırasa |
1,69 |
1,69 |
0,00 |
|
Kırmızı Mercimek |
4,93 |
4,93 |
0,00 |
|
Yeşil Mercimek |
4,96 |
4,96 |
0,00 |
|
1 Litre Süt |
3,03 |
3,03 |
0,00 |
|
Mısırözü Yağı |
6,52 |
6,52 |
0,00 |
|
Ayçiçek Yağı |
5,53 |
5,53 |
0,00 |
|
Kuru İncir |
14,73 |
14,73 |
0,00 |
|
Kuru Fasulye |
9,12 |
9,09 |
-0,32 |
|
Kuzu Eti |
36,81 |
36,06 |
-2,04 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,76 |
0,74 |
-3,07 |
|
Yumurta |
0,35 |
0,34 |
-3,21 |
|
Karnabahar |
2,95 |
2,77 |
-6,12 |
|
Yeşil Soğan |
2,94 |
2,75 |
-6,39 |
|
Portakal |
2,21 |
2,04 |
-7,85 |
|
Patates |
2,92 |
2,57 |
-12,13 |
|
Kabak |
2,34 |
1,97 |
-15,74 |
|
Yeşil Fasulye |
6,56 |
5,27 |
-19,66 |
|
Salatalık |
2,59 |
2,01 |
-22,32 |
|
Domates |
3,62 |
2,80 |
-22,69 |
|
Patlıcan |
3,74 |
1,84 |
-50,87 |
|
Sivri Biber |
4,76 |
2,13 |
-55,36 |
Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatları ve fiyatlarındaki aylık değişim oranı:
|
Üretici Fiyatları |
31 Mart 2014 (TL/Kg) |
30 Nisan 2014 (TL/Kg) |
31 Mart 2014/ 30 Nisan 2014 Değişim (Yüzde) |
|
Kuru Kayısı |
4,00 |
13,00 |
225,00 |
|
Fındık (İç) |
11,70 |
21,20 |
81,20 |
|
Havuç |
0,80 |
1,00 |
25,00 |
|
Limon |
1,00 |
1,25 |
25,00 |
|
Armut |
1,50 |
1,83 |
21,67 |
|
Pırasa |
0,42 |
0,50 |
20,48 |
|
Marul (Adet) |
0,54 |
0,58 |
7,41 |
|
Antep Fıstığı |
30,00 |
32,00 |
6,67 |
|
Dana Eti |
17,30 |
17,66 |
2,08 |
|
Elma |
1,25 |
1,25 |
0,00 |
|
Kuru Fasulye |
3,20 |
3,20 |
0,00 |
|
Nohut |
2,15 |
2,15 |
0,00 |
|
Kırmızı Mercimek |
1,39 |
1,39 |
0,00 |
|
Yeşil Mercimek |
1,70 |
1,70 |
0,00 |
|
Pirinç |
2,14 |
2,14 |
0,00 |
|
Kuru İncir |
5,00 |
5,00 |
0,00 |
|
1 Litre Süt |
1,05 |
1,05 |
0,00 |
|
Zeytinyağı |
6,50 |
6,50 |
0,00 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,14 |
0,14 |
-3,57 |
|
Patates |
1,08 |
1,03 |
-4,62 |
|
Kuru Soğan |
0,34 |
0,32 |
-4,90 |
|
Kuzu Eti |
21,63 |
20,56 |
-4,95 |
|
Ispanak |
0,46 |
0,42 |
-8,70 |
|
Yumurta |
0,22 |
0,20 |
-9,60 |
|
Portakal |
0,58 |
0,50 |
-13,79 |
|
Domates |
1,28 |
1,09 |
-14,81 |
|
Karnabahar |
0,85 |
0,72 |
-15,88 |
|
Kuru Üzüm |
4,05 |
3,40 |
-16,05 |
|
Lahana |
0,30 |
0,25 |
-16,67 |
|
Yeşil Soğan |
1,10 |
0,92 |
-16,82 |
|
Yeşil Fasulye |
3,12 |
2,33 |
-25,32 |
|
Kabak |
0,69 |
0,51 |
-25,72 |
|
Salatalık |
0,79 |
0,45 |
-43,28 |
|
Patlıcan |
1,28 |
0,59 |
-53,92 |
|
Sivri Biber |
2,16 |
0,44 |
-79,58 |
Seçilmiş ürünlerde 30 Nisan 2014 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları ve fiyatlar arasındaki farklar:
|
Ürünler |
Üretici Fiyatı (TL/Kg) |
Hal Fiyatı (TL/Kg) |
Pazar Fiyatı (TL/Kg) |
Market Fiyatı (Kg) |
Hal/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
Pazar/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
Market/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
|
Domates |
1,09 |
1,33 |
2,13 |
2,80 |
21,19 |
94,36 |
156,30 |
|
Salatalık |
0,45 |
0,78 |
1,58 |
2,01 |
74,07 |
251,85 |
346,42 |
|
Sivri Biber |
0,44 |
0,77 |
1,81 |
2,13 |
74,24 |
310,98 |
383,08 |
|
Yeşil Fasulye |
2,33 |
3,13 |
4,08 |
5,27 |
34,12 |
75,25 |
126,06 |
|
Patlıcan |
0,59 |
0,85 |
1,49 |
1,84 |
44,68 |
153,90 |
212,91 |
|
Kabak |
0,51 |
0,83 |
1,62 |
1,97 |
62,60 |
215,45 |
285,26 |
|
Ispanak |
0,42 |
0,64 |
1,48 |
1,94 |
52,38 |
253,17 |
361,90 |
|
Pırasa |
0,50 |
0,70 |
1,40 |
1,69 |
40,00 |
180,00 |
238,00 |
|
Lahana |
0,25 |
0,45 |
1,04 |
1,20 |
80,00 |
316,00 |
379,20 |
|
Karnabahar |
0,72 |
1,25 |
2,13 |
2,77 |
74,83 |
198,18 |
287,23 |
|
Havuç |
1,00 |
1,27 |
1,74 |
2,18 |
26,67 |
74,17 |
117,67 |
|
Marul (Adet) |
0,58 |
0,85 |
1,50 |
2,00 |
46,55 |
158,62 |
244,35 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,14 |
0,19 |
0,63 |
0,74 |
38,89 |
362,96 |
445,19 |
|
Yeşil Soğan (Kg) |
0,92 |
1,65 |
2,25 |
2,75 |
80,33 |
145,90 |
200,27 |
|
Kuru Soğan |
0,32 |
0,53 |
1,04 |
1,42 |
62,37 |
222,16 |
337,63 |
|
Patates |
1,03 |
1,48 |
2,20 |
2,57 |
43,55 |
112,90 |
148,44 |
|
Portakal |
0,50 |
0,88 |
1,47 |
2,04 |
76,00 |
194,00 |
307,17 |
|
Limon |
1,25 |
1,87 |
3,04 |
3,60 |
49,33 |
143,33 |
187,69 |
|
Elma |
1,25 |
1,95 |
2,50 |
3,89 |
56,00 |
100,00 |
211,52 |
|
Armut |
1,83 |
3,24 |
3,83 |
5,36 |
77,53 |
110,05 |
193,52 |
|
Çilek |
2,25 |
3,55 |
4,29 |
5,40 |
58,13 |
91,17 |
140,61 |
|
Kuru Fasulye |
3,20 |
6,45 |
7,93 |
9,09 |
101,56 |
147,81 |
184,04 |
|
Nohut |
2,15 |
3,15 |
5,68 |
6,12 |
46,51 |
164,19 |
184,42 |
|
Kırmızı Mercimek |
1,39 |
2,90 |
4,08 |
4,93 |
108,63 |
193,53 |
254,56 |
|
Yeşil Mercimek |
1,70 |
2,48 |
3,95 |
4,96 |
45,59 |
132,35 |
191,91 |
|
Pirinç |
2,14 |
4,30 |
4,90 |
7,13 |
100,93 |
128,97 |
233,28 |
|
Kuru Kayısı |
13,00 |
- |
12,83 |
25,40 |
- |
-1,28 |
95,38 |
|
Kuru Üzüm |
3,40 |
- |
9,67 |
11,23 |
- |
184,31 |
230,37 |
|
Kuru İncir |
5,00 |
- |
12,67 |
14,73 |
- |
153,33 |
194,50 |
|
Fındık (İç) |
21,20 |
- |
22,00 |
30,15 |
- |
3,77 |
42,21 |
|
Antep Fıstığı |
32,00 |
- |
35,00 |
43,13 |
- |
9,38 |
34,78 |
|
Yumurta |
0,20 |
- |
0,52 |
0,34 |
- |
158,33 |
67,78 |
|
1 Litre Süt |
1,05 |
- |
- |
3,03 |
- |
- |
188,25 |
|
Dana Eti |
17,66 |
- |
- |
29,44 |
- |
- |
66,69 |
|
Kuzu Eti |
20,56 |
- |
- |
36,06 |
- |
- |
75,38 |
|
Zeytinyağı |
6,50 |
- |
- |
15,59 |
- |
- |
139,90 |
|
Mısırözü Yağı |
- |
- |
- |
6,52 |
- |
- |
- |
|
Ayçiçek Yağı |
- |
- |
- |
5,53 |
- |
- |
- |
|
Toz Şeker |
- |
- |
- |
3,36 |
- |
- |
- |
|
Tavuk Eti |
- |
- |
- |
6,51 |
- |
- |
- |
Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden alınmıştır. Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları Gimat toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Baklagil fiyatları sezon ortalamasıdır.