Türkiye Ziraat Odaları Birliği

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS
Türkiye Ziraat Odaları Birliği > Haberler > Doğu ve Güneydoğu’nun hayvancılıktaki ağırlığı…

Doğu ve Güneydoğu’nun hayvancılıktaki ağırlığı…

-Doğu ve Güneydoğu’nun hayvancılıktaki ağırlığı…

-TZOB Genel Başkanı Bayraktar: “Ülkedeki toplam koyun sayısının yüzde 46,3’ü, keçi sayısının yüzde 36,8’i, sığır sayısının yüzde 28,4’ü, manda sayısının yüzde 23,2’si Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde bulunuyor”

-“Koyun sayısında ilk 10’daki ilden 6’sı, keçide 5’i, sığırda 4’ü, mandada 3’ü Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde”

-“2010 yılı ile 2015 yılı Haziran döneminde, toplam sığır sayısı yüzde 28,4 artışla 11,4 milyon baştan 14,6 milyon başa, koyun sayısı yüzde 46,5 artışla  23,1 milyon baştan 33,8 milyon başa, keçi sayısı yüzde 72,2 artışla 6,3 milyon baştan 10,8 milyon başa yükseldi”

-“Türkiye’nin özellikle halen yıllık 1 milyon tonu aşmış kırmızı et üretimini ve 18,5 milyon tona ulaşmış süt üretimini artırması gerekiyor. Bunun yolu da hayvan sayısını artırmaktan ve et ve süt verimi yüksek kültür ırklarına ağırlık vermekten geçiyor”

-“Bundan dolayı hayvan sayısındaki artış önemlidir”

-“Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizin koyun, keçi, manda sayısındaki ağırlığı az da olsa azalsa da sığır sayısındaki oranı, 4,5 yılda yüzde 27,8’den yüzde 28,4’e çıktı”

-“Özellikle Doğu Anadolu Bölgemizin hayvancılıktaki potansiyeli tartışılmayacak kadar büyük”

-“Huzur ve güven ortamı sağlanır, terör sona ererse bölgeyi hayvancılıkta parlak bir gelecek bekliyor”

-“Normal koşullarda, bölgenin hayvancılıktaki üretimi olağanüstü rakamlara ulaşır, ülkemizde kırmızı et sorunu kalmaz”

-“Terör ekonomik namlu olarak da başta bölge insanımız olmak üzere tüm ülkemize büyük zarar veriyor”

 

Ankara – 25.09.2015 – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ülkedeki toplam koyun sayısının yüzde 46,3’ü, keçi sayısının yüzde 36,8’i, sığır sayısının yüzde 28,4’ü, manda sayısının yüzde 23,2’si Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde bulunduğunu bildirerek, “koyun sayısında ilk 10’daki ilden 6’sı, keçide 5’i, sığırda 4’ü, mandada 3’ü Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde” dedi.

Bayraktar, 2010 yılı ile 2015 yılı Haziran döneminde, toplam sığır sayısının yüzde 28,4 artışla 11,4 milyon baştan 14,6 milyon başa, koyun sayısının yüzde 46,5 artışla 23,1 milyon baştan 33,8 milyon başa, keçi sayısının yüzde 72,2 artışla 6,3 milyon baştan 10,8 milyon başa yükseldiğini belirtti.

 

-Nüfus artıyor, tüketim de artacak-

 

Ülke nüfusunun 78 milyonu geçtiğine, yıllık nüfus artışının 1 milyona yakın olduğuna dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Gelişmiş ülkelerin kişi başına ortalama et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri tüketimlerine baktığımızda, ülkemizdeki rakamların yetersiz olduğunu görüyoruz. Hem et ve et ürünleri hem de süt ve süt ürünlerinde tüketim giderek artacak. Kanatlıda bir sorun görünmüyor. Hem yumurta hem de tavuk eti üretimimiz yeterli. Tavuk etinde yıllık üretim, 2 milyon tona dayanmış durumda. Yıllık yumurta üretimi 17,2 milyar adedi buluyor. Türkiye’nin özellikle halen yıllık 1 milyon tonu aşmış kırmızı et üretimini ve 18,5 milyon tona ulaşmış süt üretimini artırması gerekiyor. Bunun yolu da hayvan sayısını artırmaktan ve et ve süt verimi yüksek kültür ırklarına ağırlık vermekten geçiyor. Bundan dolayı hayvan sayısındaki artış önemlidir.

 

-Kültür ve kültür melezi sığırının payı yüzde 86,5’e çıktı-

 

2010-2015 Haziran dönemine baktığımızda hayvan sayılarındaki artışın yanı sıra, özellikle kültür sığırı sayısındaki yüzde 54,3’lük artış dikkat çekici. Kültür melezinde artış yüzde 30,6’yı bulurken, et ve süt verimi düşük yerli sığır sayısındaki yüzde 20,1 düşüş hayvancılığımız açısından önemli bir gelişmedir. Nitekim bunun bir neticesi olarak kültür ırkı sığırların toplam sığır sayısı içindeki oranı, bu dönemde yüzde 36,9’dan yüzde 44,4’e, kültür melezinin oranı yüzde 41,4’den yüzde 42,1’e çıkarken, yerli sığırların oranı yüzde 21,7’den yüzde 13,5’e düşmüştür. Kültür vve kültür melezi sığırların toplam sığır içindeki payı yüzde 86,5’e çıktı. Merinos koyunu sayısındaki yüzde 107,6 artış da kayda değer bir gelişmedir. Buna karşın tiftik keçisinin sayısının daha da artırılması gerekir.”

 

-“Hayvancılıkta Doğu Anadolu yeterince iyi kullanılamıyor”-

 

Hayvancılık açısından Türkiye’nin yeterince iyi kullanamadığı yörenin Doğu Anadolu Bölgesi olduğuna dikkati çeken Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Ülkemizdeki toplam koyun sayısının yüzde 46,3’ü, keçi sayısının yüzde 36,8’i, sığır sayısının yüzde 28,4’ü, manda sayısının yüzde 23,2’si Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde. Yine, koyun sayısında ilk 10’daki ilden 6’sı, keçide 5’i, sığırda 4’ü, mandada 3’ü Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgemizde bulunuyor. Koyunda ilk 10’da sırasıyla Van, Ağrı, Şanlıurfa, Diyarbakır, Muş ve Iğdır, keçide Mardin, Siirt, Bitlis, Van ve Diyarbakır, sığırda Erzurum, Kars, Diyarbakır ve Ağrı, mandada Diyarbakır, Muş ve Bitlis yer alıyor.

 

-Doğu ve Güneydoğu’nun hayvan sayıları-

 

2010-2015 Haziran döneminde, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizin koyun, keçi, manda sayısındaki ağırlığı az da olsa azalsa da sığır sayısındaki oranı, 4,5 yılda yüzde 27,8’den yüzde 28,4’e çıktı. Her iki bölgede de bu dönemde sığır, koyun, keçi ve manda sayılarında önemli artışlar oldu. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizdeki sığır sayısı 3,16 milyon baştan 4,15 milyon başa, koyun sayısı 11,47 milyon baştan 15,65 milyon başa, keçi sayısı 2,36 milyon baştan 4 milyon başa, manda sayısı 20 bin 716 baştan 31 bin 527 başa yükseldi. Bu rakamlar, bölgenin potansiyelini tam olarak yansıtmıyor. Özellikle Doğu Anadolu Bölgemizin hayvancılıktaki potansiyeli tartışılmayacak kadar büyük. Huzur ve güven ortamı sağlanır, terör sona ererse bölgeyi hayvancılıkta parlak bir gelecek bekliyor. Normal koşullarda, bölgenin hayvancılıktaki üretimi olağanüstü rakamlara ulaşır, ülkemizde kırmızı et sorunu kalmaz.”

Terörün sadece huzur ve güveni tehdit etmediğini bildiren Bayraktar, “terör ekonomik namlu olarak da başta bölge insanımız olmak üzere tüm ülkemize büyük zarar veriyor. Kaynaklarının heba olmasına sebep oluyor. Terörün bu boyutu asla unutulmamalı, tüm vatandaşlarımız terörü sona erdirmek için çabalamalı. Ekonomik gelişme için güvenlik şart” dedi.

2010 yılı ve 2015 Haziran ayı itibarıyla ülkedeki toplam sığır, manda, koyun ve keçi sayısı, değişim oranı ve her grubun kendi içindeki payları şöyle:

 

 

 

 

 

2010

2015

 

 

Haziran

Değişim

Payı

Payı

 

2010

2015

(Yüzde)

(Yüzde)

(Yüzde)

Sığır

11.369.800

14.595.506

28,4

 

 

Kültür

4.197.890

6.477.969

54,3

36,9

44,4

Kültür Melezi

4.707.188

6.147.665

30,6

41,4

42,1

Yerli

2.464.722

1.969.872

-20,1

21,7

13,5

Manda

84.726

135.984

60,5

 

 

Koyun

23.089.691

33.837.097

46,5

 

 

Merinos

1.086.392

2.254.940

107,6

4,7

6,7

Yerli

22.003.299

31.582.157

43,5

95,3

93,3

Keçi

6.293.233

10.835.717

72,2

 

 

Kıl Keçisi

6.140.627

10.644.561

73,3

97,6

98,2

Tiftik Keçisi

152.606

191.156

25,3

2,4

1,8

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında bölgeler itibarıyla sığır sayısı, değişim oranı ve ülke toplamındaki payı:

 

 

2010

2015

 

2010

2015

 

Toplam

Toplam

Değişim

Payı

Payı

Bölgeler

Sığır

Sığır

(Yüzde)

(Yüzde)

(Yüzde)

Doğu Anadolu Bölgesi

2.456.573

3.151.978

28,3

21,6

21,6

İç Anadolu Bölgesi

2.049.381

2.947.968

43,8

18,0

20,2

Ege Bölgesi

1.739.148

2.278.140

31,0

15,3

15,6

Karadeniz Bölgesi

1.906.639

2.196.140

15,2

16,8

15,0

Marmara Bölgesi

1.565.757

1.818.002

16,1

13,8

12,5

Akdeniz Bölgesi

949.105

1.206.639

27,1

8,3

8,3

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

703.197

996.639

41,7

6,2

6,8

Türkiye Toplamı

11.369.800

14.595.506

28,4

100,0

100,0

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında bölgeler itibarıyla koyun sayısı, değişim oranı ve ülke toplamındaki payı:

 

 

2010

2015

 

2010

2015

 

Toplam

Toplam

Değişim

Payı

Payı

Bölgeler

Koyun

Koyun

(Yüzde)

(Yüzde)

(Yüzde)

Doğu Anadolu Bölgesi

7.717.404

10.812.428

40,1

33,4

32,0

İç Anadolu Bölgesi

4.460.644

7.363.784

65,1

19,3

21,8

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

3.752.816

4.839.941

29,0

16,3

14,3

Ege Bölgesi

2.579.735

3.765.737

46,0

11,2

11,1

Marmara Bölgesi

1.941.329

2.821.210

45,3

8,4

8,3

Akdeniz Bölgesi

1.483.525

2.684.817

81,0

6,4

7,9

Karadeniz Bölgesi

1.154.238

1.549.180

34,2

5,0

4,6

Türkiye Toplamı

23.089.691

33.837.097

46,5

100,0

100,0

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında bölgeler itibarıyla keçi sayısı, değişim oranı ve ülke toplamındaki payı:

 

 

2010

2015

 

2010

2015

 

Toplam

Toplam

Değişim

Payı

Payı

Bölgeler

Keçi

Keçi

(Yüzde)

(Yüzde)

(Yüzde)

Akdeniz Bölgesi

1.681.488

3.030.640

80,2

26,7

28,0

Doğu Anadolu Bölgesi

1.228.138

2.018.195

64,3

19,5

18,6

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

1.133.044

1.971.768

74,0

18,0

18,2

Ege Bölgesi

862.258

1.332.419

54,5

13,7

12,3

İç Anadolu Bölgesi

571.703

1.179.935

106,4

9,1

10,9

Marmara Bölgesi

630.174

917.584

45,6

10,0

8,5

Karadeniz Bölgesi

186.428

385.176

106,6

3,0

3,6

Türkiye Toplamı

6.293.233

10.835.717

72,2

100,0

100,0

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında bölgeler itibarıyla manda sayısı, değişim oranı ve ülke toplamındaki payı:

 

 

2010

2015

 

2010

2015

 

Manda

Manda

Değişim

Payı

Payı

Bölgeler

Sayısı

Sayısı

(Yüzde)

(Yüzde)

(Yüzde)

Karadeniz Bölgesi

32.187

47.309

47,0

38,0

34,8

Marmara Bölgesi

15.809

22.953

45,2

18,7

16,9

Doğu Anadolu Bölgesi

14.156

19.636

38,7

16,7

14,4

Ege Bölgesi

6.709

16.795

150,3

7,9

12,4

İç Anadolu Bölgesi

8.195

15.523

89,4

9,7

11,4

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

6.560

11.891

81,3

7,7

8,7

Akdeniz Bölgesi

1.110

1.877

69,1

1,3

1,4

Türkiye Toplamı

84.726

135.984

60,5

100,0

100,0

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında iller itibarıyla sığır sayısı, değişim oranı:

 

 

2010

2015

 

 

Toplam

Toplam

Değişim

İller

Sığır

Sığır

(Yüzde)

Konya

460.814

738.885

60,3

Erzurum

536.982

686.183

27,8

İzmir

398.518

571.923

43,5

Balıkesir

493.058

553.067

12,2

Kars

396.620

523.978

32,1

Diyarbakır

252.052

378.761

50,3

Aydın

293.071

356.967

21,8

Ankara

223.422

355.227

59,0

Afyonkarahisar

270.703

342.603

26,6

Ağrı

230.888

328.834

42,4

Sivas

335.786

327.992

-2,3

Samsun

282.493

316.453

12,0

Kayseri

216.137

301.140

39,3

Ardahan

261.457

295.674

13,1

Muş

231.627

283.731

22,5

Tokat

223.825

258.042

15,3

Yozgat

218.973

250.810

14,5

Kastamonu

255.588

245.380

-4,0

Muğla

149.466

238.292

59,4

Denizli

190.930

233.156

22,1

Manisa

197.783

230.262

16,4

Çorum

190.417

221.737

16,4

Çanakkale

180.387

214.524

18,9

Şanlıurfa

176.780

214.156

21,1

Adana

194.613

207.356

6,5

Burdur

149.449

204.895

37,1

Bursa

159.263

192.177

20,7

Van

157.806

180.528

14,4

Kırşehir

96.912

179.983

85,7

Kütahya

143.672

179.122

24,7

Kahramanmaraş

98.018

178.813

82,4

Aksaray

104.802

178.575

70,4

Amasya

133.849

177.617

32,7

Sakarya

143.938

173.842

20,8

Antalya

127.542

161.973

27,0

Edirne

148.980

157.240

5,5

Gaziantep

85.421

151.714

77,6

Bingöl

76.812

148.582

93,4

Bolu

115.454

148.260

28,4

Elazığ

103.563

147.376

42,3

Tekirdağ

138.472

146.642

5,9

Kırklareli

110.959

146.092

31,7

Isparta

79.334

144.630

82,3

Niğde

66.719

143.926

115,7

Çankırı

83.411

141.260

69,4

Malatya

101.138

138.576

37,0

Eskişehir

107.922

131.340

21,7

Trabzon

112.339

130.524

16,2

Uşak

95.005

125.815

32,4

Ordu

103.211

125.706

21,8

Hatay

126.798

122.901

-3,1

Kocaeli

76.630

110.592

44,3

Mersin

103.640

101.676

-1,9

Erzincan

82.534

100.612

21,9

Sinop

80.726

97.270

20,5

Mardin

70.120

85.416

21,8

Iğdır

83.443

85.283

2,2

Giresun

81.185

85.143

4,9

Adıyaman

57.227

79.244

38,5

Nevşehir

50.505

75.450

49,4

İstanbul

66.646

72.511

8,8

Zonguldak

62.572

70.965

13,4

Osmaniye

64.627

70.237

8,7

Gümüşhane

62.511

70.169

12,3

Bayburt

59.553

67.947

14,1

Artvin

48.341

67.270

39,2

Kırıkkale

45.664

65.728

43,9

Batman

38.634

64.845

67,8

Bitlis

49.642

62.422

25,7

Düzce

40.996

61.742

50,6

Karaman

38.314

57.652

50,5

Bartın

57.140

50.237

-12,1

Karabük

37.478

45.540

21,5

Bilecik

38.689

40.084

3,6

Şırnak

31.997

36.626

14,5

Hakkari

28.734

34.543

20,2

Tunceli

23.777

31.083

30,7

Rize

18.514

24.085

30,1

Siirt

22.963

22.503

-2,0

Kilis

5.084

14.158

178,5

Yalova

8.735

11.231

28,6

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında iller itibarıyla koyun sayısı, değişim oranı:

 

 

2010

2015

 

 

Toplam

Toplam

Değişim

İller

Koyun

Koyun

(Yüzde)

Van

2.182.011

2.870.753

31,6

Konya

1.349.248

2.063.470

52,9

Ağrı

1.064.105

1.635.572

53,7

Şanlıurfa

1.203.047

1.631.930

35,6

Diyarbakır

574.573

942.773

64,1

Muş

837.586

935.750

11,7

Ankara

665.208

872.119

31,1

Iğdır

471.960

858.431

81,9

Balıkesir

630.302

811.607

28,8

Manisa

460.868

811.074

76,0

Afyonkarahisar

620.399

778.120

25,4

Kayseri

334.617

753.730

125,3

Erzurum

457.159

752.919

64,7

Eskişehir

432.271

728.601

68,6

Batman

586.677

670.220

14,2

Mardin

577.218

596.353

3,3

İzmir

382.092

572.384

49,8

Mersin

237.397

557.853

135,0

Sivas

267.927

552.249

106,1

Siirt

407.186

526.521

29,3

Bitlis

437.964

499.061

14,0

Hakkari

446.854

496.785

11,2

Kars

195.992

496.375

153,3

Aksaray

313.892

482.980

53,9

Niğde

248.325

463.049

86,5

Denizli

237.762

455.484

91,6

Elazığ

374.689

450.661

20,3

Çanakkale

352.039

435.999

23,8

Karaman

274.701

433.692

57,9

Şırnak

237.841

430.580

81,0

Kahramanmaraş

321.405

421.125

31,0

Antalya

279.125

414.491

48,5

Yozgat

219.878

384.077

74,7

Kütahya

260.758

381.251

46,2

Uşak

400.398

367.450

-8,2

Bursa

260.740

363.469

39,4

Erzincan

241.996

358.504

48,1

Kırklareli

156.578

326.825

108,7

Bingöl

315.852

321.945

1,9

Gaziantep

300.115

318.866

6,2

Tunceli

200.211

318.251

59,0

Edirne

194.875

298.628

53,2

Kırşehir

155.919

294.716

89,0

Adana

189.922

291.364

53,4

Malatya

200.564

285.879

42,5

Isparta

124.983

280.457

124,4

Tokat

190.831

266.289

39,5

Burdur

117.179

242.738

107,2

Tekirdağ

132.035

231.827

75,6

Aydın

120.628

210.912

74,8

Muğla

96.830

189.062

95,3

Samsun

132.854

183.863

38,4

Hatay

92.116

177.555

92,8

Çorum

110.843

174.739

57,6

Kilis

54.000

171.144

216,9

Adıyaman

104.000

153.278

47,4

Amasya

97.587

138.709

42,1

Nevşehir

61.855

134.536

117,5

Osmaniye

67.398

128.090

90,1

Ordu

85.517

121.015

41,5

Artvin

84.521

116.117

37,4

Trabzon

81.840

115.256

40,8

İstanbul

72.347

102.262

41,3

Çankırı

65.179

100.977

54,9

Kırıkkale

71.624

99.588

39,0

Bolu

81.611

96.984

18,8

Bilecik

55.547

86.609

55,9

Sinop

93.269

86.147

-7,6

Kocaeli

43.415

85.039

95,9

Kastamonu

54.569

80.201

47,0

Giresun

85.727

73.938

-13,8

Sakarya

34.504

58.589

69,8

Bayburt

23.137

52.046

124,9

Ardahan

29.483

48.916

65,9

Gümüşhane

20.980

33.984

62,0

Yalova

8.947

20.356

127,5

Karabük

10.667

19.335

81,3

Zonguldak

8.658

18.745

116,5

Düzce

6.810

13.423

97,1

Rize

4.489

7.418

65,2

Bartın

3.465

3.017

-12,9

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında iller itibarıyla keçi sayısı, değişim oranı:

 

 

2010

2015

 

 

Toplam

Toplam

Değişim

İller

Keçi

Keçi

(Yüzde)

Mersin

557.100

822.895

47,7

Antalya

419.194

654.826

56,2

Mardin

316.200

427.606

35,2

Adana

173.419

425.192

145,2

Siirt

309.025

409.061

32,4

Bitlis

195.090

335.370

71,9

Van

150.686

324.437

115,3

Diyarbakır

163.341

311.511

90,7

Kahramanmaraş

169.810

288.527

69,9

Konya

115.508

260.577

125,6

İzmir

164.448

255.724

55,5

Gaziantep

126.678

251.961

98,9

Şırnak

178.500

249.684

39,9

Muğla

151.059

246.266

63,0

Isparta

111.475

246.074

120,7

Manisa

147.479

242.680

64,6

Çanakkale

198.861

235.031

18,2

Şanlıurfa

101.346

228.914

125,9

Balıkesir

160.963

220.600

37,1

Denizli

118.611

213.654

80,1

Burdur

67.068

197.579

194,6

Muş

167.245

193.392

15,6

Ankara

104.181

184.678

77,3

Bingöl

80.453

179.487

123,1

Batman

48.436

171.586

254,3

Adıyaman

68.018

171.129

151,6

Kütahya

116.594

160.086

37,3

Karaman

42.645

156.896

267,9

Hatay

70.981

154.020

117,0

Tunceli

46.047

134.868

192,9

Kilis

54.000

126.673

134,6

Hakkari

136.010

115.594

-15,0

Osmaniye

58.441

114.854

96,5

Bursa

69.097

111.288

61,1

Aydın

60.092

107.568

79,0

Eskişehir

64.330

107.359

66,9

Ağrı

96.383

103.530

7,4

Erzurum

39.191

98.390

151,1

Kırklareli

42.618

94.780

122,4

Niğde

41.625

90.445

117,3

Sivas

54.558

88.580

62,4

Elazığ

28.022

77.728

177,4

Malatya

38.417

75.112

95,5

Kayseri

42.932

74.297

73,1

Yozgat

28.177

67.155

138,3

Tokat

33.649

67.046

99,3

Edirne

39.928

63.832

59,9

Tekirdağ

45.859

61.057

33,1

Afyonkarahisar

65.107

60.906

-6,5

Amasya

17.265

58.066

236,3

Bilecik

34.742

55.624

60,1

Çorum

22.115

47.766

116,0

Kırşehir

17.525

46.988

168,1

Uşak

38.868

45.535

17,2

Iğdır

30.217

45.132

49,4

Aksaray

11.981

44.269

269,5

Erzincan

27.249

43.327

59,0

Bolu

21.928

37.177

69,5

Kocaeli

13.186

32.773

148,5

Kars

10.548

31.673

200,3

Kastamonu

15.692

30.741

95,9

Çankırı

17.972

25.699

43,0

Samsun

12.615

22.609

79,2

Kırıkkale

25.855

21.037

-18,6

Giresun

3.142

19.952

535,0

Rize

9.906

19.796

99,8

Sinop

18.013

19.706

9,4

Sakarya

9.844

18.930

92,3

İstanbul

11.170

17.553

57,1

Artvin

5.795

16.611

186,6

Trabzon

9.562

16.206

69,5

Zonguldak

9.304

15.393

65,4

Nevşehir

4.414

11.955

170,8

Bayburt

2.222

8.330

274,9

Yalova

3.906

6.116

56,6

Ordu

1.125

4.684

316,4

Gümüşhane

3.273

4.001

22,2

Karabük

1.448

3.693

155,0

Ardahan

1.858

2.141

15,2

Düzce

75

962

1182,7

Bartın

1.521

767

-49,6

 

2010 yılı ve 2015 Haziran ayında iller itibarıyla manda sayısı, değişim oranı:

 

 

2010

2015

 

 

Manda

Manda

Değişim

İller

Sayısı

Sayısı

(Yüzde)

Samsun

11.380

16.749

47,2

İstanbul

9.475

12.910

36,3

Diyarbakır

5.853

11.140

90,3

Kütahya

1.675

8.750

422,4

Tokat

6.731

8.595

27,7

Muş

4.703

7.210

53,3

Bitlis

4.870

5.674

16,5

Kayseri

2.633

5.451

107,0

Afyonkarahisar

3.165

5.183

63,8

Sivas

1.548

4.559

194,5

Amasya

2.143

4.542

111,9

Düzce

2.056

3.305

60,7

Giresun

1.862

3.086

65,7

Balıkesir

2.015

2.668

32,4

Çorum

1.610

2.652

64,7

Yozgat

1.417

2.523

78,1

Erzincan

940

1.944

106,8

Kocaeli

1.144

1.812

58,4

Bartın

1.565

1.663

6,3

Çankırı

1.108

1.647

48,6

Kırklareli

1.422

1.529

7,5

Erzurum

1.032

1.515

46,8

Bolu

1.079

1.484

37,5

Iğdır

1.041

1.254

20,5

Sakarya

988

1.239

25,4

Bursa

960

1.229

28,0

Kastamonu

666

1.166

75,1

Yalova

1

1.119

111800,0

Sinop

1.132

1.075

-5,0

Ordu

685

1.046

52,7

Tekirdağ

321

1.008

214,0

Karabük

687

932

35,7

Hatay

443

813

83,5

Aksaray

648

693

6,9

Zonguldak

307

644

109,8

Manisa

370

630

70,3

Bayburt

457

572

25,2

Çanakkale

369

527

42,8

Ağrı

489

489

0,0

Aydın

154

474

207,8

Van

227

472

107,9

Eskişehir

251

410

63,3

Osmaniye

120

363

202,5

Batman

93

342

267,7

Şanlıurfa

490

285

-41,8

Isparta

130

250

92,3

Trabzon

176

248

40,9

Ankara

522

245

-53,1

Antalya

106

222

109,4

Kırıkkale

92

197

114,1

Şırnak

138

168

21,7

Kırşehir

48

159

231,3

Bingöl

78

146

87,2

Edirne

68

134

97,1

Gaziantep

124

124

0,0

Adana

289

119

-58,8

Gümüşhane

108

114

5,6

Hakkari

10

104

940,0

Denizli

63

74

17,5

Mersin

6

66

1000,0

İzmir

69

45

-34,8

Elazığ

147

44

-70,1

Kars

0

33

 

Kahramanmaraş

16

33

106,3

Niğde

29

27

-6,9

Nevşehir

0

22

 

Ardahan

24

11

-54,2

Kilis

0

11

 

Bilecik

6

7

16,7

Rize

0

5

 

Artvin

0

3

 

Muğla

2

0

-100,0

Konya

110

0

-100,0

Karaman

40

0

-100,0