-TZOB Genel Başkanı Bayraktar: “Son yıllarda çavdar ekmeğine talep, daha çok
yemlik olarak kullanılan çavdarda hem üretim hem de tüketim arttı”
-“Yemlik ve tohumluk kullanımı hariç, çavdarda 2009/2010’da 18 bin 201 ton olan tüketim, 2011/2012’de ise 86 bin 700 tona çıktı”
-“Tüketim 2011/2012 piyasa yılında 2009/2010’a göre 5 kata yakın arttı ve kişi başına tüketim 0,25 kilogramdan 1,2 kilograma yükseldi”
-“Tüketim artışı üretime de yansıdı. 1995-2008 döneminde 220 bin ile 271 bin ton arasında
değişen üretim, 2012’de 370 bin tona yükseldi”
-“İller arasında çavdar üretiminde 56 bin 203 tonla Kayseri birinci sırayı alırken, Niğde 43 bin 154 tonla ikinci, Nevşehir 39 bin 801 tonla üçüncü, Balıkesir 33 bin 669 tonla dördüncü, Konya 21 bin 333 tonla beşinci, Eskişehir 20 bin 824 tonla altıncı sırayı aldı”
-“Dünyada çavdar üretiminde Almanya yüzde 26,77 ile birinci, Polonya yüzde 19,77 payla ikinci, Rusya yüzde 14,66 payla üçüncü olurken, Türkiye yüzde 2,54 payla 8’inci sırayı aldı”
Ankara – 15.12.2013 - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, çavdar ekmeğine talebin, tüketimi 5’e katladığını bildirerek, “Son yıllarda çavdar ekmeğine talep, daha çok yemlik olarak kullanılan çavdarda hem üretim hem de tüketim arttı” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, 2011/2012 piyasa yılında 127 bin 653 hektar alanda çavdar ekildiğini, 365 bin 750 ton çavdar üretildiğini, 4 bin 755 ton çavdarın üretimde kaybedildiğini, 361 bin 93 ton ürünün piyasaya arz edildiğini, 98 ton ithalat, 1613 ton ihracat yapıldığını belirtti. Stoktaki 13 bin 792 ton çavdarla birlikte yurtiçi kullanımın 373 bin 272 tonu bulduğu bilgisini veren Bayraktar, 252 bin 765 ton çavdarın yemlik olarak, 22 bin 978 ton çavdarın tohumluk olarak kullanıldığını, kullanımda kayıpların 10 bin 830 tonu bulduğunu, tüketime de 86 bin 700 ton gittiğini vurguladı.
-Tüketim artıyor-
Yemlik ve tohumluk kullanımı hariç, çavdarda 2008/2009 piyasa yılında 43 bin 576, 2009/2010’da 18 bin 201 ton olan tüketimin, 2010/2011’de 56 bin 956 tona, 2011/2012’de ise 86 bin 700 tona çıktığını belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Tüketim 2011/2012 piyasa yılında 2009/2010’a göre 5 kata yakın arttı ve kişi başına tüketim 0,25 kilogramdan 1,2 kilograma yükseldi. Tüketim artışı üretime de yansıdı. 1995-2008 döneminde 220 bin ile 271 bin ton arasında değişen üretim, 2009’da 343 bin 330, 2010’da 365 bin 560, 2011’de 365 bin 750, 2012’de ise 370 bin tona yükseldi.
2013 yılı için Bitkisel Üretim İkinci Tahmin verilere göre, yüzde 1,4 düşüşle üretimin 370 bin tondan 365 bin tona inecek.”
Çavdar ekilen alanın 1991 yılında 1 milyon 560 bin dekarken, 2008 yılında 1 milyon 259 bin 620 dekara kadar indiğini belirten Bayraktar, 2009 yılında 1 milyon 410 bin, 2010’da 1 milyon 276 bin 530, 2012 yılında ise 1 milyon 432 bin 216 dekar alana çavdar ekildiğini bildirdi.
-Dekar başına verim 134 kilogramdan 287 kilograma kadar çıktı-
Dekar başına verimin 1990’lı yıllarda 134-175 kilogram arasında değiştiğini, verimin 2005 yılında 209, 2009’da 248, 2010’da 259, 2011 yılında 287 kilograma çıktığı, 2012 yılında 258 kilograma indiği bilgisini veren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Çavdarın büyük bölümü yemlik olarak kullanılıyor. 2007/2008 piyasa yılında 178 bin 180 ton olan yemlik kullanımı, 2008/2009 döneminde 171 bin 996 tona indikten sonra, 2009/2010’da 237 bin 207, 2010/2011’de 252 bin 565, 2011/2012 sezonunda 252 bin 765 tona yükseldi. Ama asıl büyük artış yiyecek olarak tüketiminde görüldü. 2007/2008 piyasa yılında 43 bin 213 ton, 2008/2009 döneminde 43 bin 576 ton olan tüketim, 2009/2010’da 18 bin 201 tona kadar geriledi. Tüketim, 2010/2011’de 56 bin 956, 2011/2012 sezonunda 86 bin 700 tona yükseldi. Tüketim, 2011/2012 piyasa yılında, 2009/2010 dönemine göre yüzde 376,3 arttı. Tüketim 4,76 kata çıktı. 2007/2008 ve 2008/2009 döneminde kişi başına 0,61 kilogram olan çavdar tüketimi, 2009/2010 döneminde 0,25 kilograma indikten sonra, 2010/2011 döneminde 0,77, 2011/2012 döneminde ise 1,2 kilogram ulaştı.
2007/2008 döneminde 15 bin 563 ton olan ithalatın 2008/2009 döneminde 2 bin 393 tona indi. 2009/2010 ve 2010/2011 sezonlarında ithalat olmadı. 2011/2012 sezonunda 98 ton ithalat yapıldı. 2007/2008 döneminde 561, 2008/2009’da 164, 2009/2010’da 136, 2010/2011’de 82 ton olan ihracat,2011/2012 sezonunda 1613 tonu buldu.”
-2011/2012 üretim sezonunda 13 bin 792 ton çavdar stoktan kullanıldı-
Çavdarda 2009/2010 döneminde 48 bin 177 ton olan stok artışının, 2010/2011 döneminde 15 bin ton olduğunu belirten Bayraktar, 2011/2012 sezonunda stoklardan 13 bin 792 ton çavdar kullanıldığını bildirdi.
İller arasında çavdar üretiminde 56 bin 203 tonla Kayseri’nin birinci sırayı alırken, Niğde’nin 43 bin 154 tonla ikinci, Nevşehir’in 39 bin 801 tonla üçüncü, Balıkesir’in 33 bin 669 tonla dördüncü, Konya’nın 21 bin 333 tonla beşinci, Eskişehir’in 20 bin 824 tonla altıncı sırayı aldığını vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Çavdar üretiminde Kayseri’nin payı yüzde 15,19, Niğde’nin payı yüzde 11,66, Nevşehir’in payı yüzde 10,76, Balıkesir’in payı yüzde 9,10, Konya’nın payı yüzde 5,77, Eskişehir’in payı yüzde 5,63’ü buldu. Bu illeri 17 bin 635 tonla Aksaray, 12 bin 146 tonla Ankara, 11 bin 950 tonla Erzurum, 10 bin 875 tonla Sivas, 10 bin 549 tonla Karaman, 10 bin 272 tonla Kırşehir izledi.
53 ilde üretimin yapıldığı çavdarda en az üretim ise 99 tonla Kastamonu, 75 tonla Giresun, 55 tonla Adıyaman, 23 tonla Malatya, 14 tonla Karabük, 11 tonla Kırıkkale, 8 tonla Bingöl, 8 tonla Çankırı, 4 tonla Artvin’de oldu.”
-Dünya üretiminin yüzde 61,2’si Almanya, Polonya ve Rusya’dan-
Dünyada 2012 yılında 60 ülkede 14 milyon 544 bin 170 ton çavdar üretildiğini, üretimin yüzde 61,2’sinin Almanya, Polonya ve Rusya’da sağlandığını, çavdarın yüzde 26,77’sinin Almanya’dan, yüzde 19,77’sinin Polonya’dan, yüzde 14,66’sının Rusya’dan, yüzde 7,44’ünün Belarus’tan karşılandığını bildiren Bayraktar, “2012 yılında Almanya 3,9, Polonya 2,9, Rusya 2,1, Belarus 1,1 milyon ton çavdar üretti. Bu ülkeler 676 bin 800 tonla Ukrayna, 659 bin tonla Çin, 384 bin 400 tonla Danimarka izledi. Türkiye, 370 bin tonla Kanada’nın önünde 8’inci sırada yer aldı. Dünya üretiminde Türkiye’nin payı yüzde 2,54 oldu” dedi.
1991-2012 döneminde çavdar ekilen ve hasat edilen alan, üretim ve dekar başına verim rakamları şöyle:
|
Yıl |
Çavdar Ekilen Alan (Dekar) |
Çavdar Hasat Edilen Alan (Dekar) |
Çavdar Üretimi (Ton) |
Çavdar Verimi (Kilogram/ Dekar) |
|
1991 |
1.560.000 |
1.551.910 |
256.000 |
165 |
|
1992 |
1.540.000 |
1.497.880 |
230.000 |
154 |
|
1993 |
1.480.000 |
1.474.760 |
235.000 |
159 |
|
1994 |
1.460.000 |
1.453.260 |
195.000 |
134 |
|
1995 |
1.460.000 |
1.450.820 |
240.000 |
165 |
|
1996 |
1.480.000 |
1.479.070 |
245.000 |
166 |
|
1997 |
1.470.000 |
1.468.300 |
235.000 |
160 |
|
1998 |
1.330.000 |
1.328.820 |
232.000 |
175 |
|
1999 |
1.400.000 |
1.394.770 |
233.000 |
167 |
|
2000 |
1.470.000 |
1.469.190 |
260.000 |
177 |
|
2001 |
1.405.000 |
1.391.420 |
220.000 |
158 |
|
2002 |
1.500.000 |
1.427.110 |
255.000 |
179 |
|
2003 |
1.400.000 |
1.397.430 |
240.000 |
172 |
|
2004 |
1.430.000 |
1.424.200 |
270.000 |
190 |
|
2005 |
1.300.000 |
1.290.150 |
270.000 |
209 |
|
2006 |
1.312.456 |
1.311.941 |
271.000 |
207 |
|
2007 |
1.327.776 |
1.317.006 |
240.540 |
183 |
|
2008 |
1.259.620 |
1.241.365 |
246.521 |
199 |
|
2009 |
1.387.784 |
1.384.876 |
343.330 |
248 |
|
2010 |
1.410.000 |
1.409.051 |
365.560 |
259 |
|
2011 |
1.276.530 |
1.276.271 |
365.750 |
287 |
|
2012 |
1.432.216 |
1.432.216 |
370.000 |
258 |
Piyasa yılları itibarıyla çavdarda üretim, alan, üretim-kullanım kayıpları, arz, kullanılabilir üretim, ithalat, yurtiçi kullanım, tüketim, tohumluk, yemlik kullanımı, ihracat, stok değişimi, kişi başına tüketim ve yeterlilik dereceleri şöyle:
|
Piyasa yılı |
Çavdar Üretimi (Ton) |
Çavdar Ekilen Alan (Hektar) |
Çavdar Üretim Kayıpları (Ton) |
Arz=Kullanım (Ton) |
Kullanılabilir Üretim (Ton) |
İthalat (Ton) |
Yurt İçi Kullanım (Ton) |
Tüketim (Ton) |
|
2011/'12 |
365 750 |
127 653 |
4 755 |
361 093 |
360 995 |
98 |
373 272 |
86 700 |
|
2010/'11 |
365 560 |
141 000 |
4 752 |
360 808 |
360 808 |
- |
345 726 |
56 956 |
|
2009/'10 |
343 330 |
138 778 |
4 463 |
338 867 |
338 867 |
- |
290 554 |
18 201 |
|
2008/'09 |
246 521 |
125 962 |
3 205 |
245 709 |
243 316 |
2 393 |
245 545 |
43 576 |
|
2007/'08 |
240 540 |
132 778 |
3 127 |
252 976 |
237 413 |
15 563 |
252 415 |
43 213 |
|
Piyasa yılı |
Tohumluk kullanım (Ton) |
Yemlik Kullanım (Ton) |
Kayıplar (Ton) |
İhracat (Ton) |
Stok Değişimi (Ton) |
Kişi Başına Tüketim (Kg) |
Yeterlilik Derecesi (Yüzde) |
|
|
2011/'12 |
22 978 |
252 765 |
10 830 |
1 613 |
- 13 792 |
1,2 |
96,7 |
|
|
2010/'11 |
25 380 |
252 565 |
10 824 |
82 |
15 000 |
0,77 |
104,36 |
|
|
2009/'10 |
24 980 |
237 207 |
10 166 |
136 |
48 177 |
0,25 |
116,63 |
|
|
2008/'09 |
22 673 |
171 996 |
7 299 |
164 |
- |
0,61 |
99,09 |
|
|
2007/'08 |
23 900 |
178 180 |
7 122 |
561 |
- |
0,61 |
94,06 |
İller itibarıyla çavdarda 2012 yılında ekilen, hasat edilen alan, üretim ve verim rakamlarıyla ilin Türkiye üretimindeki payı şöyle:
|
|
İller |
Çavdar Ekilen Alan (Dekar) |
Çavdar Hasat Edilen Alan (Dekar) |
Çavdar Üretimi (Ton) |
Çavdar Verimi (Kilogram/ Dekar) |
Üretimdeki Payı (Yüzde) |
|
1 |
Kayseri |
184.850 |
184.850 |
56.203 |
304 |
15,19 |
|
2 |
Niğde |
190.470 |
190.470 |
43.154 |
227 |
11,66 |
|
3 |
Nevşehir |
154.315 |
154.315 |
39.801 |
258 |
10,76 |
|
4 |
Balıkesir |
121.000 |
121.000 |
33.669 |
278 |
9,10 |
|
5 |
Konya |
68.160 |
68.160 |
21.333 |
313 |
5,77 |
|
6 |
Eskişehir |
80.977 |
80.977 |
20.824 |
257 |
5,63 |
|
7 |
Aksaray |
55.600 |
55.600 |
17.635 |
317 |
4,77 |
|
8 |
Ankara |
49.185 |
49.185 |
12.146 |
247 |
3,28 |
|
9 |
Erzurum |
62.557 |
62.557 |
11.950 |
191 |
3,23 |
|
10 |
Sivas |
46.360 |
46.360 |
10.875 |
235 |
2,94 |
|
11 |
Karaman |
44.150 |
44.150 |
10.549 |
239 |
2,85 |
|
12 |
Kırşehir |
33.200 |
33.200 |
10.272 |
309 |
2,78 |
|
13 |
Burdur |
34.110 |
34.110 |
8.770 |
257 |
2,37 |
|
14 |
Çanakkale |
26.410 |
26.410 |
7.286 |
276 |
1,97 |
|
15 |
Erzincan |
27.900 |
27.900 |
6.847 |
245 |
1,85 |
|
16 |
Bayburt |
26.600 |
26.600 |
6.203 |
233 |
1,68 |
|
17 |
Kütahya |
27.950 |
27.950 |
6.149 |
220 |
1,66 |
|
18 |
Ardahan |
27.597 |
27.597 |
5.233 |
190 |
1,41 |
|
19 |
Manisa |
18.830 |
18.830 |
4.134 |
220 |
1,12 |
|
20 |
Denizli |
13.002 |
13.002 |
3.372 |
259 |
0,91 |
|
21 |
Afyon |
13.856 |
13.856 |
3.325 |
240 |
0,90 |
|
22 |
Uşak |
10.850 |
10.850 |
3.281 |
302 |
0,89 |
|
23 |
Samsun |
8.200 |
8.200 |
3.166 |
386 |
0,86 |
|
24 |
Bursa |
11.940 |
11.940 |
2.858 |
239 |
0,77 |
|
25 |
Yozgat |
10.765 |
10.765 |
2.570 |
239 |
0,69 |
|
26 |
İzmir |
9.100 |
9.100 |
2.274 |
250 |
0,61 |
|
27 |
Aydın |
11.827 |
11.827 |
1.973 |
167 |
0,53 |
|
28 |
Bilecik |
7.760 |
7.760 |
1.918 |
247 |
0,52 |
|
29 |
Çorum |
6.875 |
6.875 |
1.664 |
242 |
0,45 |
|
30 |
Mersin |
7.835 |
7.835 |
1.620 |
207 |
0,44 |
|
31 |
Sinop |
6.865 |
6.865 |
1.355 |
197 |
0,37 |
|
32 |
Tokat |
5.360 |
5.360 |
1.279 |
239 |
0,35 |
|
33 |
Edirne |
2.720 |
2.720 |
1.063 |
391 |
0,29 |
|
34 |
Kırklareli |
3.250 |
3.250 |
1.039 |
320 |
0,28 |
|
35 |
Ordu |
6.500 |
6.500 |
975 |
150 |
0,26 |
|
36 |
Tekirdağ |
1.250 |
1.250 |
550 |
440 |
0,15 |
|
37 |
Kahramanmaraş |
2.350 |
2.350 |
449 |
191 |
0,12 |
|
38 |
Isparta |
1.970 |
1.970 |
423 |
215 |
0,11 |
|
39 |
Bitlis |
2.350 |
2.350 |
395 |
168 |
0,11 |
|
40 |
Antalya |
1.540 |
1.540 |
321 |
208 |
0,09 |
|
41 |
Gümüşhane |
1.450 |
1.450 |
211 |
146 |
0,06 |
|
42 |
Adana |
1.000 |
1.000 |
200 |
200 |
0,05 |
|
43 |
Amasya |
715 |
715 |
199 |
278 |
0,05 |
|
44 |
Muğla |
1.165 |
1.165 |
190 |
163 |
0,05 |
|
45 |
Kastamonu |
520 |
520 |
99 |
190 |
0,03 |
|
46 |
Giresun |
375 |
375 |
75 |
200 |
0,02 |
|
47 |
Adıyaman |
250 |
250 |
55 |
220 |
0,01 |
|
48 |
Malatya |
145 |
145 |
23 |
159 |
0,01 |
|
49 |
Karabük |
70 |
70 |
14 |
200 |
0,00 |
|
50 |
Kırıkkale |
40 |
40 |
11 |
275 |
0,00 |
|
51 |
Bingöl |
40 |
40 |
8 |
200 |
0,00 |
|
52 |
Çankırı |
40 |
40 |
8 |
200 |
0,00 |
|
53 |
Artvin |
20 |
20 |
4 |
200 |
0,00 |
|
|
Toplam |
1.432.216 |
1.432.216 |
370.000 |
258 |
100,00 |
2012 yılında 100 bin tonun üzerinde çavdar üreten 17 ülkenin üretim rakamları, dünya üretimi ve bu ülkelerin dünya üretiminden aldıkları pay şöyle:
|
|
|
Çavdar |
|
|
|
|
Üretimi |
Payı |
|
|
Ülkeler |
(Ton) |
(Yüzde) |
|
1 |
Almanya |
3.893.000 |
26,77 |
|
2 |
Polonya |
2.874.800 |
19,77 |
|
3 |
Rusya |
2.131.519 |
14,66 |
|
4 |
Belarus |
1.082.495 |
7,44 |
|
5 |
Ukrayna |
676.800 |
4,65 |
|
6 |
Çin |
659.000 |
4,53 |
|
7 |
Danimarka |
384.400 |
2,64 |
|
8 |
Türkiye |
370.000 |
2,54 |
|
9 |
Kanada |
340.000 |
2,34 |
|
10 |
İspanya |
256.100 |
1,76 |
|
11 |
Avusturya |
204.700 |
1,41 |
|
12 |
ABD |
176.390 |
1,21 |
|
13 |
Fransa |
160.300 |
1,10 |
|
14 |
Litvanya |
155.393 |
1,07 |
|
15 |
Çek Cum. |
146.962 |
1,01 |
|
16 |
İsveç |
139.900 |
0,96 |
|
17 |
Letonya |
124.200 |
0,85 |
|
|
Diğer |
768.211 |
5,28 |
|
|
Toplam |
14.544.170 |
100,00 |